Znasz już dwa czasy przeszłe w hiszpańskim. O przeszłości można jednak mówić po hiszpańsku na jeszcze więcej sposobów! Dziś poznasz nowy czas przeszły, Pretérito Perfecto i dowiesz się, jak się go tworzy. Posłuchaj krótkiego nagrania, w którym pojawiają się formy czasowników w Pretérito Perfecto. Nie podajemy ich tłumaczenia – te same czasowniki pojawiły się w poprzedniej lekcji hiszpańskiego. W dzisiejszej lekcji Borja opowiada o swoim dniu spędzonym z przyjacielem w zoo.
Hoy me he despertado a las diez. Me he levantado, me he duchado y he desayunado. Luego ha llamado mi amigo Paco. Hemos ido al Zoo. Hemos paseado por las avenidas y hemos observado varios animales. Al final hemos mirado a peces, que han flotado tranquilamente en el agua.
ZOBACZ TŁUMACZENIE
Lekcja czternasta:
Dzisiaj obudziłam się o dziesiątej. Wstałam, wzięłam prysznic i zjadłam śniadanie. Wtedy zadzwonił mój przyjaciel Paco. Pojechaliśmy do Zoo. Spacerowaliśmy alejkami i obserwowaliśmy różne zwierzęta. Na koniec przyjrzeliśmy się rybom, które spokojnie pływały w wodzie.
Słówka:
| JĘZYK HISZPAŃSKI | JĘZYK POLSKI |
|---|---|
| hoy | dziś |
| has hecho | zrobiłeś (niedawno) |
Pretérito perfecto – czas przeszły dokonany złożony w hiszpańskim
Pretérito perfecto to jeden z czasów przeszłych w języku hiszpańskim. Kiedy używa się Pretérito perfecto? Ten czas jest odpowiedni do mówienia o czynności, która wydarzyła się niedawno i została zakończona. Jak duży powinien być odstęp pomiędzy czynnością a „teraz”? To zależy od odczucia osoby mówiącej. Można np. powiedzieć:
Mi perro ha muerto hace un año – Mój pies zdechł rok temu
Jeśli dla mówiącego okres roku od śmierci psa jest krótki, możemy użyć tego czasu.
Czasu Pretérito perfecto używa się też w dwóch innych przypadkach:
- kiedy pytamy o coś, co ma wpływ na teraźniejszość;
- gdy mówimy o czymś, co nigdy nie miało miejsca.
¿Has bebido mi zumo? – Czy wypiłeś mój sok? (ta sytuacja ma wpływ na teraźniejszość – osoba mówiąca widzi, że w szklance nie ma jej soku)
Nunca he estado en Australia – Nigdy nie byłem w Australii.
Zachęcam do sprawdzenia kolejnych zastosowań w tym rozbudowanym wpisie na blogu.
Odmiana czasowników w czasie Pretérito Perfecto
Budowanie formy Pretérito perfecto jest nieco bardziej skomplikowane niż w przypadku innych hiszpańskich czasów przeszłych.
Jest to czas złożony, czyli składa się z dwóch części: czasownika posiłkowego „haber” odmienionego w czasie teraźniejszym oraz z formy „participio pasado” czasownika głównego (wyrażającego czynność o jakiej chcemy opowiedzieć). Te dwa czasowniki muszą stać w zdaniu obok siebie (żadna inna część zdania nie może stanąć między nimi).
Odmiana czasownika „haber” wygląda następująco:
| Liczba pojedyncza | Liczba mnoga | |
|---|---|---|
| I osoba | he | hemos |
| II osoba | has | habéis |
| III osoba | ha | han |
Formę „participio pasado” danego czasownika uzyskuje się przez dodanie do tematu bezokolicznika końcówki „-ado” (w pierwszej koniugacji) lub „-ido” (w koniugacji drugiej i trzeciej):
| Bezokolicznik | Participio pasado | |
|---|---|---|
| Koniugacja I | hablar | hablado |
| Koniugacja II | beber | bebido |
| Koniugacja III | vivir | vivido |
Czasowniki nieregularne
Nie wszystkie formy „participio pasado” tworzy się w ten sam sposób. W przypadku czasowników nieregularnych powyższe reguły nie obowiązują. Tych form musisz po prostu nauczyć się na pamięć:
- ir (iść) – ido
- decir (powiedzieć) – dicho
- hacer (zrobić) – hecho
- ver (zobaczyć) – visto
- morir (umrzeć) – muerto
- ser (być) – sido
Na przykład:
Hoy he ido al Zoo – Dziś poszedłem do zoo
Ayer has visto un accidente – Wczoraj widziałeś wypadek
Mi perro ha muerto hace un mes – Mój pies zdechł miesiąc temu
Anoche hemos ido al concierto – Wczoraj w nocy poszliśmy na koncert
¿Habéis bebido la leche? – Czy wypiliście mleko?
Ellos han fumado un porro – Oni wypalili skręta
Pretérito Perfecto – podsumowanie
Podsumowując, Pretérito Perfecto w hiszpańskim używany jest do opisywania czynności przeszłych mających związek z teraźniejszością, na przykład: He comido (Zjadłem). Tworzy się go za pomocą czasownika „haber” w odpowiedniej formie oraz participio. Na początku może Ci sprawiać nieco problemów – to, kiedy się go używa, bywa dla nas, Polaków, niejasne. To dlatego, że w języku polskim taka forma nie występuje. Jeśli jednak znasz angielski, możesz porównać Pretérito Perfecto do czasu Present Perfect – zasady ich używania są bardzo podobne. Gdy już je zrozumiesz, pozostanie Ci tylko zapamiętać reguły związane z tworzeniem form Pretérito perfecto, a także odmianę czasowników nieregularnych.